De Marshallhulp was een soort Amerikaanse ontwikkelingshulp voor landen die in de Tweede Wereldoorlog ernstig hadden geleden. De hulp was gebaseerd op het zogeheten Marshallplan. Dat was weer genoemd naar de bedenker ervan, de Amerikaanse generaal George Marshall (1880-1959), die het in 1947 voorstelde. De Marshallhulp kwam drie jaar na het einde van de oorlog op gang.

Toch zat er ook een politieke gedachte achter de Marshallhulp, want Marshall bedacht dat natuurlijk niet allemaal in zijn eentje. De Russen waren in de oorlog weliswaar bondgenoten van Amerika geweest, maar nu ze de handen vrij hadden in Europa dreigde dat werelddeel opgeslokt te worden door het communisme. De hulp was dus ook een middel om de landen, die nog niet door de Sovjet-Unie bezet waren, te lijmen. Want in Frankrijk en Italië had je bijvoorbeeld grote communistische partijen. En je moest er natuurlijk niet aan denken, dat die aan de macht zouden komen.  Amerika wilde deze landen graag aan haar kant houden.

In de Sovjet-Unie wist men aanvankelijk niet wat ze moesten denken van het Marshall Plan; was het een buitenkans of een valstrik van de ideologische aartsvijand van het communisme?

In feite hebben de Verenigde Staten met het Marshall Plan een stap gezet richting een ontwikkeling, die zij met het Marshall Plan juist wilde voorkomen: de deling van Europa. 
West-Europa ontving een aanzienlijke financiële bijdrage voor de wederopbouw, maar werd hiermee politiek en ideologisch gebonden aan de Verenigde Staten. De Oost-Europese landen weigerden de Marshallhulp, en vormden hierdoor het tweede blok: het Sovjetblok. Door de hulp van de Verenigde Staten te weigeren, zwoeren de landen van Oost-Europa trouw aan de Sovjet-Unie. 
Het feit dat de Verenigde Staten en de landen van West-Europa niet geprobeerd hebben, de Oost-Europese landen op andere gedachten te brengen, toen zij uiteindelijk de eerder gedane toezeggingen introkken, is een aanwijzing in de richting van acceptatie van deze deling van Europa.

 De weigering van het Marshall Plan door Oost-Europa en de SU zou in de praktijk net zo goed een deling van Europa betekenen, namelijk in landen die Marshallhulp accepteerden en landen die weigerden.